فرکانس احساس سرزنش (Blame) گاهی با احساس مسئولیتپذیری اشتباه گرفتهمیشود. در حالی که سطح خفیف آن باعث افزایش حس مسئولیتپذیری میشود. وقتی این احساس شدت پیدا میکند، دیگر به آن احساس مسئولیت گفته نمیشود. بلکه به سرزنش کردنی تبدیل میشود که اعتماد به نفس را از شما میگیرد. ارتعاشات احساس سرزنش میتواند تمام زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر میخواهید با مفاهیم مرتبط با این احساس و تاثیرات آن آشنا شوید، تا انتهای این مطلب با ما باشید.
احساس سرزنش کردن چیست؟
در یک دنیای خیالی یا مدینهی فاضله همه چیز به درستی پیش میرود. اما امان از وقتی که هیچ چیز مطابق با میل شما پیش نرود. برای همهی ما موقعیتهایی پیش آمده است که در آن بعضی از کارها اشتباه شود. پس نتیجه آنطور که میخواهیم پیش نمیرود. در این زمان شما چه کاری انجام میدهید؟ آیا به دنبال مقصر میگردید؟ در نهایت انگشت اشاره را به سمت خود میبرید؟
ما تا زمانی که ندانیم دلیل اشتباه و فردی که اشتباه کرده، چه کسی است، نمیتوانیم اشتباه و مشکل را برطرف کنیم. پس طبیعی است که بعد از هر مشکلی بخواهیم مقصر را پیدا کنیم. برخی از مردم علل بیرونی، دیگران و شرایط را مقصر میدانند.
بعضیها هم عاقلانه برخورد میکنند و علت اصلی را برمبنای استدلالهای خود پیدا میکنند. عدهی دیگری نیز همیشه خودشان را مقصر میدانند. در نتیجه دچار خودخوری و افکار سرزنشی نسبت به خود میشوند. این افراد خودشان را تنها مسئول اشتباهات و مشکلات پیش آمده میدانند.
چرا به فرکانس احساس سرزنش مبتلا میشویم؟
شاید برایتان سوال باشید چرا ما انسانها خود را سرزنش میکنیم؟ آیا این کار اساساً درست است؟
سرزنش کردن یک احساس مورد نیاز برای تکامل شخصیت است. یعنی نمیتوان گفت به دلیل اینکه افرادی مثل استر هیکس احساس سرزنش کردن را در پایینترین مرتبه قرار میدهند، احساس منفی و مضری است. بلکه این احساس در عین منفی بودن، باز هم میتواند مفید واقع شود. به طوری که حس مسئولیتپذیری ما را افزایش میدهد. البته به شرط اینکه از حد نرمال خود تجاوز نکند.
عوامل زیادی باعث میشود تا ما بیش از حد خود را سرزنش کنیم. این عوامل عبارتند از:
- شکستهای پیاپی و بدون وقفه
- تحقیر شدن توسط اطرافیان
- نامیدی و احساس دلسردی
- نادیده گرفتن تواناییهای شخصی
احساس سرزنش با حس مسئولیتپذیری چه تفاوتی دارد؟
سرزنش کردن خود از احساسات متداولی است که هر فرد متعهد و مسئولیتپذیری با آن روبهرو میشود. افراد کمی هستند که وقتی در کاری اشتباه میکنند، شجاعت پذیرفتن آن را داشته باشند. این افراد از اینکه بخواهند خود را مقصر و مسئول اشتباهات اعلام کنند، هیچ ترسی ندارند.
مطمئناً این افراد محبوبیت زیادی دارند. به هر حال مسئولیتپذیری یک خصوصیت مثبت است که به سختی میتوان آن را در کسی پیدا کنیم. اما سرزنش کردن با حس مسئولیت پذیری تفاوت دارد. در مسئولیت پذیری فرد واقع بین است. میداند که دلیل خطا خودش بوده و بدون هیچ مشکلی آن را میپذیرد. سپس درصدد چاره برمیآید.
اما در احساس سرزنش کردن خود را مسئول اصلی یک مشکل میدانیم ممکن است حتی در آن نقشی هم نداشته باشیم. اما اشتباه یا مشکل را یک تنه بر عهده گرفته و مدام خود را سرزنش میکنیم. در این روش انتقادی، ما درصدد حل مشکل برنمیآییم. بلکه فقط به دنبال این هستیم که مقصر را هدف سرزنشهای خود قرار دهیم.
تاثیر فرکانس احساس سرزنش در کاهش اعتماد به نفس
هر احساس منفی میتواند شخصیت ما را به زیر بکشد. اعتماد به نفس و داشتن عزت نفس میتواند هویت ما را در برابر دیگران حفظ کند. ما در سرزنش کردن خود را حقیر میکنیم. آنقدر خود را کوچک و خرد میبینیم که تلاشی برای تغییر شخصیتمان نمیکنیم. زیرا به اندازهی کافی آن را کوچک و حقیر کردهایم.
مقالهی جذاب فرکانس احساس خوش بینی چه فرقی با سادهلوحی داره؟ و 3راه خوشبینی رو از دست ندید.
ارتعاشات احساس سرزنش کردن تمام ذهن و روان ما را میپوشاند. ما مسئول بدبختی، فقر، شکست و ناکامی هستیم. پس مستحق داشتن شخصیتی قابل احترام نیستیم. این احساس باعث از بین رفتن حس مسئولیت هم میشود. یک فرد مسئولیتپذیر توانمند است و خود را قابل تقدیر میداند. با اینکه اشتباه میکند، اما درصدد جبران بر میآید. ولی احساس سرزنش کردن باعث میشود تا از زیر بار مسئولیت هم شانه خانه کنیم.
تاثیر فرکانس احساس سرزنش کردن بر روی موفقیت
یکی از ارتعاشات احساس سرزنش کردن، افت شخصیتی ماست. موفقیت، خوشبختی و شادی از آنِ کسانی است که احساس خوبی دارند. وقتی شما مدام خود را سرزنش میکنید، آیا نسبت به خودتان و آینده احساس خوبی دارید؟ مطمئناً ندارید.
قانون جذب میگوید باید ابتدا افکارتان را مثبت کنید. سپس آیندهای را که به آن فکر میکنید، در ذهن خود مجسم کنید. در واقع باید با آرزوها و خواستههای خود احساس نزدیکی داشته باشید. اگر آرزوی داشتن یک ماشین مدل بالا را دارید، باید خود را در این ماشین احساس کنید. بارها باید فکر کنید پشت فرمان ماشین مورد نظر خود نشستهاید و رانندگی میکنید.

در مورد زندگی و موفقیت هم همینطور است. شما باید به خودتان، استعدادها و توانمندیهایتان ایمان داشته باشید. باید موفقیت را با تمام وجود خود احساس کنید. اما آیا وقتی احساس خوبی نسبت به خود ندارید و مدام خود را سرزنش میکنید، شانس موفقیتی برای شما باقی میماند؟ در واقع این تاثیر فرکانس احساس سرزنش است که شما را از فکر کردن به موفقیت باز میدارد.
تاثیر ارتعاشات سرزنش کردن در کاهش اعتماد به نفس
اعتماد به نفس وقتی کاهش مییابد که به جای دیدن نیمهی پر لیوان، فقط اشتباهات خود را ببینید. وقتی مدام خود را سرزنش میکنید در نهایت باور میکنید که هیچ نقطهی مثبتی ندارید. به هر کاری که دست میزنید، خراب میشود. استعداد انجام هیچ کاری را ندارید.
چنین حالتی باعث کاهش اعتماد به نفس میشود. فرکانس احساس سرزنش کردن به مرور زمان شما را نسبت به خودتان بدبین میکنید. به طوری که خود را فاقد توانایی و استعداد میبینید. سرزنش کردن ما را از واقعیت آنچه هستیم، دور میکند. شما در سرزنش کردن به دنبال مقصر نیستید تا چیزی را تغییر دهید. بلکه میخواهید مقصر را مورد هدف تحقیرهای درونی خود قرار دهید.
در نهایت احساس بیارزش بودن میکند. این احساس چنان دردناک است که عزت نفس شما را نیز نابود میکند. وقتی کسی خود را سرزنش کند، به احساس شرم و حقارت میرسد. پس بدون اینکه متوجه باشید، ارتعاشات احساس سرزنش کردن اعتماد به نفس را از شما میگیرد.
سرزنش کردن با مفاهیمی از جمله ترس، استرس، اضطراب، اندوه و در نهایت افسردگی همراه است. شما ابتدا به ترس و استرس مبتلا میشوید. به طوری که از شکست خوردن میترسید. سپس خود را مورد هدف انتقادات و سرزنشهایتان قرار میدهید. بعد از اینکه متوجه شدید با اندوه و افسردگی روبه رو میشوید. اگر بیش از حد خود را سرزنش کنید، به فردی گوشهگیر تبدیل میشوید.
تاثیر سرزنش کردن روی مغز
تاثیر ارتعاشات احساس سرزنش کردن بر روی مغز کاملاً اثبات شده است. تحقیقاتی که در علوم اعصاب و روانشناسی اخلاقی صورت گرفته است نشان میدهد سیستم مغزی ما تحت تاثیر قضاوتهای اخلاقی قرار میگیرد. پس فرکانس احساس سرزنش کردن هم یکی از قضاوتهاست. البته این قضاوت این بار دربارهی خودتان است.
احکام اخلاقی ما توسط نیمکرهی چپ مغز بررسی و تحلیل میشود. احساس سرزنش بر روی سیستم عاطفی مغز تاثیر میگذارد. وقتی مدام خود را سرزنش میکنید، تقریباً هر نتیجهی منفی را به احساس کمبود در خود نسبت میدهید. سرزنش باعث افزایش احساس استرس، اندوه و اضطراب میشود. سپس هورمونهای استرس در بدن ترشح میشود.
با کاهش اعتماد به نفس که در نتیجهی سرزنش کردن ایجاد میشود، شما دچار ترس و استرس میشوید. پس باید مغز دستور ترشح هورمون استرس (کورتیزول) راکه توسط غدد آدرنال تولید میشود، صادر کند. اگر این استرس به اندازهی کافی باشد، سیستم ایمنی مقاومت کافی در برابر تهدید خارجی را پیدا میکند.
وقتی هورمون استرس بیش از حد باشد، مغز قدرت به خاطر آوردن خاطرات را از دست میدهد. حافظهی کوتاه مدت شما به دلیل تاثیر فرکانس احساس سرزنش کردن از بین میرود. پس قادر نیستید نقاط مثبت، تواناییها و استعدادهای خود را بخاطر آورید. به همین دلیل است که وقتی بیش از حد خود را سرزنش میکنید، فقط نیمهی خالی لیوان را میبینید.
سرزنش کردن و احساس گناه کردن
احساس گناه کردن یکی از احساساتی است که فرکانسهای منفی ایجاد میکند. این فرکانسها بر روی روح و روان شما تاثیر میگذارند. احساس سرزنش کردن باعث ایجاد شرم و گناه میشود. به هر شما به طور مداوم خود را مسئول اشتباهات و هر شکستی میدانید. پس طبیعی است که احساس گناه کنید. البته احساس گناهی که به دنبال سرزنش کردن ایجاد شود، باعث رنج و اندوه میشود. این سرزنشها ممکن است منطقی باشند و یا نباشند.
اما آنچه باعث ایجاد احساس گناه کردن میشود، مداوم بودن آن است. وقتی همیشه خود را مسئول یک اشتباه بدانید، پس فرد گناهکاری هستید.حالا میبینید ارتعاشات یک احساس منفی چطور میتواند احساس دیگری را ایجاد کند. در عین حال خودباوری را از بین ببرد.
چطور فرکانس احساس سرزنش کردن را از بین ببریم؟
همانطور که دیدید تاثیر ارتعاشات سرزنش کردن میتواند ابعاد مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. پس با این اوصاف باید به درمان این احساس بیندیشید. راهکارهای زیر میتواند برای این مشکل به شما کمک کند.
مسئولیت پذیر واقعی باشید
مسئولیتپذیری و تعهد گاهی باعث میشود ما شروع به سرزنش کردن خود کنیم. این سرزنش کم، محدود و تاثیرگذار است. به طوری که باعث میشود نسبت به وظیفهای که بر عهده داریم، بیشتر فکر کنیم. سرزنش کردن بیش از حد شما را از کاری که انجام میدهید، دلزده میکند. نهایتاً از مسئولیت خود دست میکشید.
مسئولیتپذیری واقعی به شما اجازه نمیدهد وقت خود برای سرزنش کردن مقصر تلف کنید. حتی اگر مقصر خودتان باشید، به جای وقت تلف کردن، به دنبال بهبود وضعیت و رفع مشکل هستید.
اشتباهات را به اندازه بپذیرید
یکی دیگر از راههای کاهش سرزنش کردن خود، پذیرش اشتباهات به اندازه است. به هر حال هر کسی ممکن است در زندگی خود دچار مشکل شود. هیچ کس نمیتواند مدعی شود که تاکنون هیچ اشتباهی در زندگی خود انجام نداده است. پس شما هم باید اشتباه خود را بپذیرید. اما به این معنا نباشید که فکر کنید سرتا پا مقصر هستید. به هر حال هر اشتباهی که رخ میدهد، آن را بر گردن خطای انسانی قرار دهید و نه شخص خودتان.
باور به استعدادها و تواناییها
یکی دیگر از راههای متوقف کردن ارتعاشات احساس سرزنش کردن باور به تواناییهاست. اعتماد به نفس خود را افزایش دهید. نقاط مثبت خود را به خاطر بیاورید. با این ویژگی حتی زمانی که اشتباه میکنید، میتوانید به سادگی از کنار آن عبور کنید. زیرا با شناختی که از خود دارید، مطمئن هستید در آیندهای نزدیک میتوانید اشتباهات پیش آمده را جبران کنید.
بخشیدن خطاهای خود
اگر بخواهید کسی را که دچار اشتباه شده است، ببخشید چه کاری میکنید؟ مطمئناً سعی میکنید گذشته را فراموش کنید. اما این کار را باید چطور انجام دهید؟ بهتر راه این است که افکار مربوط به گذشته را فراموش کنید. باید افکار جدید و نو را جایگزین افکار قدیمی کنید.
احساس سرزنش کردن تنها با کنار گذاشتن افکار در مورد اشتباهات پایان مییابد. پس باید کمتر به خطاها و اشتباهات خود در گذشته فکر کنید.
برای مطالعهی سایر فرکانس احساسات کلیک کنید.